Najčešća oboljenja pluća su HOBP (hronična opstruktivna bolest pluća) i karcinom pluća. Od HOBP-a je obolelo više od 250 miliona ljudi u svetu. Postoje podaci da je do 2020. godine HOBP postala jedna od vodećih bolesti po broju umrlih pacijenata, tj. na trećem mestu, posle kardiovaskularnih bolesti i moždanih udara. Kako da se ponašate ukoliko imate bolest pluća, a kašljete, savetuje nam dr Ana Tadić, načelnica Službe pneumoftiziologije Opšte bolnice u Šapcu.
HOBP je kompleksna i heterogena bolest koja se može sprečiti i lečiti, a karakteriše se ograničenjem protoka vazduha koje je obično progresivno i udruženo sa pojačanim inflamatornim (zapaljenskim) odgovorom disajnih puteva na čestice ili gasove. Od ukupnog broja pušača, kojih je 1,1 milijarda u svetu, do 20% oboli od HOBP-a.
Duvanski dim kao heterogeni (mešoviti) aerosol koji u svom sastavu ima oko 4000 različitih sastojaka mehanički i hemijski oštećuje disajne puteve. Sastoji se od 10% čestica nikotina, katrana i vode, a 90% čine ugljen monoksid i dioksid, aldehidi, ketoni i dr. Mnoge od ovih supstanci su označene kao kancerogene. Duvanski dim dovodi do:
- poremećaja funkcije trepljastog epitela disajnih puteva (oštećenje zaštitne uloge),
- uzrokuje uvećanje žlezda u submukozi, njihovo lučenje i zadržavanje sekreta, stvarajući podlogu za razvoj infekcije,
- pospešuje niz oksidativnih procesa na ćelijskom nivou i time izaziva remećenje odnosa proteaza i antiproteaza i time se izaziva narušavanje plućnog tkiva tj. funkcija pluća,
- poremećaj rada glatke muskulature i tako nastaje bronho opstrukcija.
Ne treba zaboraviti pasivno pušenje cigareta, kako odraslih tako i dece, što povećava rizik od respiratornih bolesti i pojave karcinoma kod nepušača. Procenjuje se da godišnje umre oko 5 miliona ljudi od oboljenja koja su posledica pušenja cigareta, a poražavajući podatak da su od tog broja četvrtina deca! – navodi dr Tadić.
Koji su simptomi HOBP-a?
HOBP se najčešće ispoljava kroz niz simptoma, kao što su: otežano disanje, kašalj sa produkcijom sputuma i iskašljavanjem, bolom u plućima, nesanicom, nekontrolisanim mokrenjem, pa čak se javlja atrofija skeletnih mišića, kaheksija (gubitak ukupne telesne mase) i opšta slabost organizma. Važno je rano otkriti bolest jer se na taj način čuva funkcija pluća, kvalitet života pacijenata, što ranije intervenisati kako bi se sprečila pogoršanja bolesti, treba podstaknuti pacijenta da prestane da puši, smanji troškove i smrtnost lečenja.
Kako posumnjati na HOBP?
Dr Tadić predstavlja najćešća pitanja koja se postavljaju pacijentu prilikom otkrivanja bolesti:
- Da li imate jutarnji kašalj i da li iskašljavate?
- Da li imate nedostatak daha, čujete zviždanje ili sviranje kada dišete?
- Da li osećate nedostatak vazduha tokom penjanja uz stepenice ili hodanja uzbrdo? Da li morate da zastanete, da se odmorite?
- Koliko godina ste pušač? (veći je rizik za ≥ 10 godina)
- Koliko imate godina? (rizik je veći kod pacijenata > 50 godina)
U momentu postavljanja dijagnoze HOBP pacijenti su već izgubili oko 50% njihove plućne funkcije. Zato je važno optimizovati bronhodilataciju i poboljšati plućnu funkciju u ranoj fazi bolesti. Odmah po prvom javljanju pacijenta kod izabranog lekara sa simptomima HOBP-a, treba pacijent da se javi pulmologu radi dijagnostike i započinjanja lečenja. Bolesnici se najčešće javljaju zbog DISPNEJE (otežanog disanja) i zlatni standard za postavljanje dijagnoze je spirometrija , a osnova lečenja HOBP-a su bronhodilatatori (pumpice).
Koje su preporuke pulmologa?
Lečenje HOBP-a je kompleksno i dugotrajno. Simptomi koji najviše ometaju pacijenta su dispneja i kašalj sa iskašljavanjem. To pojačano lučenje gustog mukoznog sekreta i otežano iskašljavanje istog pogodno je tlo za razvoj bakterija i time se povećava mogućnost pojave infekcije kao nove komplikacije. Kod HOBP pacijenata pored pumpica, uključuje se mukolitik koji podstiče iskašljavanje sekreta.
Takođe, ukoliko osoba kašlje preporučujem PropoMucil® 600 koji sadrži propolis bogat polifenolima i N-acetilcistein (NAC). Prirodna antimikrobna sredstva u proizvodu PropoMucil® pomažu da se eliminišu virusi i bakterije čime se smanjuje rizik i učestalost infekcije, razgradi sekret i olakša iskašljavanje.
Važno je koristiti PropoMucil® i posle preležane COVID infekcije pomaže jačanju imuniteta i deluje kao antioksidans u borbi protiv štetnih radikala. Zbog toga svojim pacijentima, bilo da su u pitanju deca ili odrasli, u toku i nakon preležane Covid infekcije uz vitamine, preporučujem da uzimaju, jednu do dve PropoMucil® kesice na dan. Čista pluća i jači imunitet izuzetno su važni u periodu oporavka, preporučuje dr Tadić.
Dr Ana Tadić
pneumoftiziolog
Opšta bolnica Šabac